Jolanta B. Zawilska, Tomasz Swaczyna, Patrycja Masiarek, Aleksandra Waligórska, Zuzanna Dominiak
COVID-19: Epidemiologia, patogeneza, diagnostyka i objawy kliniczne
2021-04-08
Koronawirusy znane są ludzkości od dziesięcioleci. Wcześniej uważano, że powodują one łagodne infekcje górnych dróg oddechowych. Pojawienie się wysoce zakaźnych β-koronawirusów SARS-CoV (Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus) i MERS-CoV (Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus), wywołujących niewydolność oddechową prowadzącą do zgonów znacznej liczby chorych, uwidoczniło istotne zagrożenie dla całego świata. XXI wiek przyniósł kolejny problem spowodowany przez wirusy z rodziny Coronaviridae – tym razem pandemię COVID-19. Odpowiedzialny za chorobę SARS-CoV-2 pojawił się na pod koniec 2019 roku, w krótkim czasie doprowadzając do dewastacji życia milionów ludzi na całym świecie. Porównanie sekwencji genomu SARS-CoV-2 i innych dostępnych genomów β-koronawirusów wskazuje na najbliższy związek SARS-CoV-2 z nietoperzowym szczepem koronawirusa BatCov RaTG13 (96% podobieństwa). Przypuszcza się zatem, że SARS-CoV-2 mógł naturalnie wyewoluować ze szczepu wirusa RaTG13 przenoszonego przez nietoperze. Pandemia COVID-19 doprowadziła do gwałtownie wzrastającej liczby zachorowań i zgonów, niewydolności systemów opieki zdrowotnej, zaburzeń psychicznych oraz bezprecedensowych metod walki z nią wymagających zamykania rozległych sektorów gospodarki i drastycznego ograniczenia kontaktów międzyludzkich, prowadząc tym samym do poważnych problemów ekonomicznych. Niniejsza praca przedstawia podstawowe informacje dotyczące β-koronawirusów. Opisuje przebieg COVID-19, z uwzględnieniem szerokiego spektrum objawów ze strony układu oddechowego, sercowo-naczyniowego, pokarmowego, rozrodczego, nerwowego, nerek i skóry, a także zaburzeń psychicznych związanych z obecną sytuacją – zarówno u chorych, jak i personelu medycznego oraz w populacji ogólnej. Omawia najczęściej występujące objawy u dzieci i młodzieży. Artykuł opisuje również metody diagnostyki zakażeń SARS-CoV-2 oraz występujące u chorych zaburzenia parametrów hematologicznych, biochemicznych, hemostazy i markerów stanu zapalnego, podkreślając ich rolę jako czynników prognostycznych dla ciężkości przebiegu choroby.
Słowa kluczowe: SARS-CoV-2, Koronawirusy, COVID-19, Diagnostyka, Zespół ostrej niewydolności oddechowej, Uszkodzenia wielonarządowe, Zaburzenia neurologiczne i psychiczne.
© Farm Pol, 2021, 77 (3): 166–177
COVID-19: Epidemiology, pathogenesis, diagnosis and clinical symptoms
Coronaviruses have been known to the mankind for decades. In the past, they were thought to cause mild infections of the upper respiratory tract. The emergence at the beginning of the 21st century of two highly transmissible and pathogenic β-coronaviruses, i.e. Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus (SARS- CoV) and Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus (MERS-CoV), causing respiratory failure leading to the death of a large number of patients, highlighted a significant threat to the entire world. The 21st century has brought events at a catastrophic scale - the COVID-19 pandemic. SARS-CoV-2 virus from the Coronaviridae family responsible for the disease, appeared at the end of 2019 in Wuhan, China, and in a short time has lead to the devastation of lives of millions of people around the world. A comparison of the SARS-CoV-2 genome sequence and other available β-coronavirus genomes indicates the closest association of SARS-CoV-2 with the BatCov RaTG13 bat coronavirus strain (96% similarity). Therefore, it is suggested that SARS-CoV-2 virus may have evolved naturally from the RaTG13 virus strain transmitted by bats. The consequences of the COVID‑19 pandemic include, among others, a significant number of illnesses and fatalities, inefficiency of health care systems, mental disorders and unprecedented methods of fighting the pandemic requiring closure of large sectors of the economy and a drastic reduction of interpersonal contacts. This survey presents basic information about β-coronaviruses. It also describes the course of COVID-19, taking into account a wide range of clinical symptoms from the respiratory, cardiovascular, digestive, reproductive and nervous systems, kidneys and skin. In addition, problems of mental disorders related to the current situation, both in patients and medical personnel as well as in general population, are discussed. The most common symptoms of COVID-19 in children are presented. The article also describes methods used for a diagnosis of the SARS-CoV-2 infection, and disturbances in hematological, biochemical, hemostatic and inflammatory parameters found in COVID-19 patients, emphasizing their role as prognostic factors for the severity of the disease.
Keywords: SARS-CoV-2, Coronaviruses, COVID-19, Diagnosis, Acute Respiratory Distress Syndrome, Coagulopathy, Cardiovascular complications, Neurologic and psychiatric symptoms, Multiorgan failure.
© Farm Pol, 2021, 77 (3): 166–177