Alicja Wieczorek, Dariusz Chlubek, Violetta Dziedziejko

Działania niepożądane leków w obrębie jamy ustnej
2015-01-22

Niepożądane działania leków są niechcianymi efektami ubocznymi i często ich efekty objawiają się w jamie ustnej. Coraz więcej leków powoduje kserostomię (suchość jamy ustnej) i przerost dziąseł. Kserostomia powodowana np. lekami moczopędnymi, antydepresyjnymi, antycholinergicznymi może powodować dyskomfort w jamie ustnej (trudności w żuciu, połykaniu czy mówieniu). Obecnie jest uważana za ważny czynnik ryzyka w chorobach jamy ustnej. Leczenie może obejmować stosowanie substytutów śliny, środków stymulujących jej wydzielanie czy w miarę możliwości eliminację leków mających działanie antycholinergiczne. Przerost dziąseł jako reakcja polekowa jest powodowany przez leki przeciwpadaczkowe (fenytoina), immunosupresanty (cyklosporyna) oraz blokery kanału wapniowego (głównie nifedypina). Mechanizm powstawania nie jest do końca poznany, mimo intensywnych badań klinicznych i laboratoryjnych. Przerost dziąseł jest dużym problemem dla dentystów. Leczenie powinno zawierać poprawę higieny jamy ustnej i poszukiwanie alternatywnych terapii lekami, które mogą pomóc zmniejszyć ten objaw.

Słowa kluczowe: kserostomia, przerost dziąseł, blokery kanału wapniowego, leki przeciwpadaczkowe, immunosupresanty

Side effects of drugs in the oral cavity

Adverse drug reactions are unwanted effects of pharmacological treatment. They are often present in mouth and associated structures. There is an increasing number of medications associated with xerostomia and gingival overgrowth. Xerostomia caused by diuretics, antidepressants, anticholinergics can cause oral discomfort (difficulties in chewing, swallowing, tasting or speaking). Xerostomia is now being recognized as an important risk factor for dental diseases. Treatment may include the use of salivary substitutes, salivary stimulants and possible elimination of drugs having anticholinergic effects. Gingival overgrowth is an adverse drug reaction caused by anticonvulsants (phenytoin), immunosupressants (cyclosporine) or calcium channel blockers (mainly nifedipine) and other drugs. Pathogenic mechanism that mediates gingival overgrowth remains undefined despite intense clinical and laboratory investigation. Gingival overgrowth is a significant problem for dentists. Treatment should include improving oral hygiene and finding alternative drug therapies that can help reduce the impact of this unwanted effect.

Keywords: xerostomia, gingival overgrowth, calcium channel blockers, anticonvulsants, immunosupressants

© Farm Pol, 2014, 70(10): 568-571