Anna Strug, Martyna Średniawa, Maciej Gawlik
Wykorzystanie biomarkerów apoptozy w profilaktyce schorzeń neurodegeneracyjnych
2015-01-22
Apoptoza, czyli zaprogramowana śmierć komórki, jest fizjologicznym procesem warunkującym liczbę komórek w organizmie człowieka. Może zachodzić na drodze kilku mechanizmów, z których najważniejszymi są droga wewnątrzpochodna i zewnątrzpochodna. Obie drogi aktywują kaskadę kaspaz, która bezpośrednio prowadzi do śmierci komórki. Proces apoptozy regulowany jest przez białka proapoptotyczne (Bax, Bak, Bid) i antyapoptotyczne (IAPs, Bcl-2, Bcl-xl), których aktywność w warunkach homeostazy organizmu jest w równowadze. Zwiększona aktywność apoptotyczna w obrębie układu nerwowego jest przyczyną chorób neurodegeneracyjnych, takich jak: choroba Alzheimera oraz choroba Parkinsona. Prowadzą one do całkowitej niesprawności fizycznej lub psychicznej i dotykają głównie ludzi starszych. Ze względu na postępujące starzenie się społeczeństw istotne jest poznanie mechanizmów rozwoju opisywanych chorób i usprawnienie ich diagnostyki. Wykrycie biomarkerów apoptozy lub zmian w równowadze między białkami proapoptotycznymi i antyapoptotycznymi może przyspieszyć wdrożenie profilaktyki i leczenia chorób neurodegeneracyjnych, opóźnić wystąpienie objawów i polepszyć jakość życia pacjentów.
Słowa kluczowe: apoptoza, biomarkery, choroby neurodegeneracyjne, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona
The use of biomarkers of apoptosis in the prevention of neurodegenerative diseases
Apoptosis, the process of programmed cell death occurs physiologically and determines quantity of cells in the human body. It may occur by several mechanisms, however the most important are intrinsic and extrinsic pathways. Both pathways activate caspase cascade, which directly leads to cell death. Apoptosis is regulated by pro-apoptotic (Bax, Bak, Bid) and anti-apoptotic proteins (IAPs, Bcl-2, Bcl-xl), which activity is balanced in homeostasis conditions. Increased pro-apoptotic activity in nervous system is the reason of neurodegenerative diseases such as Alzheimer Disease (AD) or Parkinson Disease (PD). They lead to physical and intellectual disability and mainly affect the elderly people. Due to the fact that population is ageing it is essential to understand the mechanisms of disease progression and improvement the diagnostics. Detection of apoptosis biomarkers or changes in balance between proapoptotic and anti-apoptotic proteins may accelerate implementation of the prevention and treatment of neurodegenerative diseases, delay the symptoms and improve quality of patients lives.
Keywords: apoptosis, biological markers, neurodegenerative diseases, Alzheimer Disease, Parkinson Disease
© Farm Pol, 2014, 70(10): 572-578