Małgorzata Duda, Paweł Olczyk, Agnieszka Fenig, Katarzyna Komosińska-Vassev
Cyklooksygenaza – znaczenie w biotechnologii, medycynie i farmacji
2015-03-02
Cyklooksygenaza (COX) jest enzymem biorącym udział w syntezie eikozanoidów. Istnieją trzy główne izoenzymy COX: postać konstytutywna (COX-1), indukowalna (COX-2) oraz, najmniej poznana, postać ośrodkowa (COX-3). Stała ekspresja COX-1 odpowiada za prawidłowy przebieg wielu procesów fizjologicznych. Postać indukowalna odgrywa szczególną rolę w stanach patologii. Obecność COX-3 fizjologicznie wykazana została zwłaszcza w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Znanych jest także wiele tzw. częściowych postaci COX-1 i COX-2, których znaczenie nie zostało dotychczas dokładnie poznane. Cyklooksygenaza może okazać się niezwykle ważnym markerem w ocenie rozwoju wielu chorób. Powszechnie w praktyce klinicznej stosowane są inhibitory COX – leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Dokładne poznanie mechanizmu działania cyklooksygenaz oraz korelacji ich ekspresji ze stanem patologicznym przyczynia się do poznania nowych możliwości diagnostycznych oraz terapeutycznych wielu chorób.
Słowa kluczowe: COX-1, COX-2, COX-3, NLPZ, prostanoidy, kwas arachidonowy, rany
Cyclooxygenase – significance in the field of biotechnology, medicine and pharmacy
Cyclooxygenase (COX) is an enzyme involved in the synthesis of eicosanoids. There are three major isoenzymes COX – constitutive form (COX-1), inducible form (COX-2), and – least understood – central nervous system form (COX-3). The Constant expression of COX-1 is responsible for the correct course of many physiological processes. The inducible form plays a special role during pathological states. The presence of COX-3 has been demonstrated physiologically especially in the central nervous system. There are also partial forms of COX-1 and COX-2, the importance of which is not yet understood. Cyclooxygenase may be an extremely important marker in the assessment of many diseases development process. Moreover, widely used in clinical practice are COX inhibitors – nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs). Detailed knowledge of cyclooxygenases mechanism of action and the correlation of their expression with the pathological conditions, may help to introduce new diagnostic and therapeutic alternatives.
Keywords: COX-1, COX-2, COX-3, NSAIDs, prostanoids, arachidonic acid, wounds.
© Farm Pol, 2014, 70(11): 619-628