Monika Rać, Krzysztof Safranow, Dariusz Chlubek
Wchłanianie, magazynowanie i osoczowy transport żelaza
2015-03-10
Żelazo jest obecne w hemoglobinie, mioglobinie, cytochromach i centrach aktywnych katalaz i peroksydaz. Za ogólnoustrojowy metabolizm żelaza odpowiada głównie wątroba. Duże stężenie żelaza w osoczu powoduje wzrost ekspresji hemojuweliny w hepatocytach. Białko to indukuje gen hepcydyny, którego produkt prowadzi do degradacji ferroportyny w lizosomach. Zmniejszenie ilości transportera żelaza w błonie podstawnej prowadzi do akumulacji żelaza w enterocytach i zmniejsza się jego wchłanianie w jelicie. W stanach niedokrwistości z niedoboru żelaza wzrasta stężenie w osoczu transferyny i całkowita zdolność wiązania przez nią żelaza, spada wysycenie transferryny żelazem, a mRNA dla ferrytyny jest degradowane. Powstające podczas metabolizowania etanolu reaktywne formy tlenu hamują ekspresję hepcydyny na poziomie transkrypcji, co może predysponować do rozwoju hemochromatozy. W tym stanie spada stężenie transferryny i całkowita zdolność związania żelaza, zwiększa się wysycenie transferryny żelazem, stężenie hemosyderyny i ferrytyny w tkankach oraz w surowicy wzrasta.
Słowa kluczowe: żelazo, hepcydyna, ferrooportyna, transferryna,TIBC
Iron absorption, accumulation and plasma transport ・ Iron is present in hemoglobin, myoglobin, cytochromes and active centers of catalase and peroxidase. Liver is primarily responsible for systemic iron metabolism. The high plasma concentration of iron increases hemojuvelin expression in hepatocytes. This protein induces hepcidin gene expression, which the product leads to the ferroportin degradation in lysosomes. Reducing of basement membrane iron transporter leads to its accumulation in enterocytes and decreases intestine absorption. Iron deficiency anemia increases transferrin plasma concentrations and its ability to iron binding, decreases transferrin iron saturation and the ferritin mRNA degradation. Ethanol metabolism produces the reactive oxygen species, which inhibit hepcidin expression and may predispose to the development of hemochromatosis. In this state the transferrin plasma concentration and TIBC decrease, transferrin iron saturation increases, ferritin and haemosiderin concentration in tissues and serum increases.
Keywords: iron, hepcidin, ferroportin, transferring, TIBC.
© Farm Pol, 2015, 71(1): 21-24