Agnieszka Przezak, Weronika Bielka, Maciej Arciszewski, Bolesław Banach
Rola melatoniny w cukrzycy typu 2 i otyłości
2021-02-24
Melatonina jest syntetyzowanym, głównie w szyszynce, hormonem odpowiedzialnym za regulacje rytmu dobowego i sezonowego, a także snu. Najwyższe stężenia osoczowe w ciągu doby osiąga w nocy, natomiast znacznie niższe za dnia. W ostatnim czasie zaczęto zwracać szczególną uwagę na jej udział w metabolizmie węglowodanów i lipidów, utrzymaniu stężenia glukozy na czczo, a także patogenezie cukrzycy typu 2 i innych chorób metabolicznych. Odkryto również zależność między stosunkowo często występującym w populacji polimorfizmem dotyczącym genu MTNR1B, który koduje receptor MT2 dla melatoniny (na przykład rs10830963 SNP), a rozwojem cukrzycy typu 2. Doniesienia te mają szczególne znaczenie ze względu na szeroko rozpowszechnioną w społeczeństwie suplementację agonistów receptorów dla melatoniny, które są dostępne jako leki bez recepty, w celu zmniejszenia latencji snu. Te preparaty są również stosowane u pracowników zmianowych i osób narażonych na częste zmiany stref czasowych, które mają rozregulowany rytm dobowy oraz są szczególnie narażone na wystąpienie chorób metabolicznych. W związku z częstym stosowaniem tych leków, konieczne stało się przeprowadzenie badań nad bezpieczeństwem i skutecznością ich stosowania u osób obarczonych czynnikami ryzyka wystąpienia zaburzeń tolerancji glukozy czy otyłości. W niniejszym artykule podsumowano aktualną wiedzę na temat roli melatoniny w regulacji metabolizmu glukozy i patogenezie niektórych chorób cywilizacyjnych. Podkreślono również związek między obecnością polimorfizmów w obrębie locus MTNR1B a ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2 u nosicieli. Przedstawiono potencjalne możliwości interwencji terapeutycznych zapobiegających rozwojowi chorób metabolicznych przy wykorzystaniu melatoniny, jak również proponowane sposoby indywidualizacji terapii czy zalecenia odnośnie zmiany stylu życia u osób ze szczególnym ryzykiem ich wystąpienia.
Słwa kluczowe: melatonina, cukrzyca, metabolizm lipidów, metabolizm glukozy, choroby cywilizacyjne.
© Farm Pol, 2021, 77 (1): 56–60o
The role of melatonin in type 2 diabetes and obesity
Melatonin is a hormone mainly synthesised in the pineal gland which is responsible for regulation of circadian and seasonal rhythms, as well as sleep. The highest concentration of melatonin in the plasma is attained during the night, whereas significantly lower concentration is reached during the day. In recent years scientists have been paying special attention to the contribution of melatonin in the metabolism of carbohydrates and lipids, in maintaining the fasting glucose level and in the pathogenesis of type 2 diabetes and other civilization diseases. It was also established that there is a connection between statistically frequent variants of the gene MTNR1B, which encode the melatonin MT2 receptor (for instance rs10830963 SNP), and the development of type 2 diabetes. These reports are of significant importance because of the fact that the supplementation of agonists of melatonin receptors is widespread in the society, as these medicaments may be purchased in drug stores without any prescription in order to improve sleep initiation. These drugs are also applied to shift workers and people exposed to often changes of time zones. The mentioned groups of people have the disrupted circadian rhythm and are significantly vulnerable to the development of civilization diseases. Because of widespread use of these medicaments it is necessary to conduct research into the safety and efficacy of melatonin agonists among people who are burdened with risk factors of glucose tolerance disorders or obesity. In this article the actual knowledge about the role of melatonin in the regulation of glucose metabolism and in the pathogenesis of some civilization diseases is summarized. Furthermore, the connection between the presence of variants of the MTNR1B locus and the risk of developing type 2 diabetes among the people who are carriers of these loci is highlighted. Moreover, the potential therapeutic interventions are presented based on signaling pathway mediated by melatonin which could prevent from developing the civilization diseases. Also in the article there are proposed some ways to individualise therapies and suggestions about lifestyle changes which should be implemented especially in people being in high risk of developing the civilization diseases.
Keywords: melatonin, diabetes, lipid metabolism, glucose metabolism, civilization diseases.
© Farm Pol, 2021, 77 (1): 56–60