Karolina Bernacka, Katarzyna Bednarska, Iwona Urbanowicz, Izabela Fecka
Rooibos – dobry wybór!
2021-09-16
Aspalathus linearis (Burman f.) R. Dahlgren jest krzewem z rodziny bobowatych, rosnącym endemicznie w południowej części Afryki. Aspalat prosty z dziko rosnącej rośliny przeszedł transformację do ważnej rośliny uprawnej. Obecnie jest dostępny komercyjnie jako rooibos fermentowany (czerwony) oraz mniej popularny niefermentowany (zielony). Celem artykułu był przegląd literatury dotyczącej czerwonokrzewu, ze szczególnym uwzględnieniem jego właściwości prozdrowotnych. Liczne badania laboratoryjne ekstraktów i naparów z A. linearis wykazały, że rooibos jest bogatym źródłem związków biologicznie czynnych, w szczególności polifenoli. Wśród składników aktywnych obecnych w naparach i ekstraktach z czerwonokrzewu stwierdzono obecność flawonoidów, kwasów fenolowych oraz śladowe ilości procyjanidyn, kumaryn, lignanów, fenyloetanoidów i fenylopropanoidów. Charakterystycznymi składnikami aktywnymi rooibos są C-glikozydy dihydrochalkonu – aspalatyna i notofagina. Ważnym związkiem czynnym występującym w naparach jest także PPAG (kwas Z-2-(β-D-glukopiranozyloksy)-3-fenylopropenowy), który w znaczący sposób wpływa na jakość sensoryczną naparu oraz jego właściwości hipoglikemiczne. Rooibos stanowi także źródło składników mineralnych.
Przeprowadzone badania w modelach doświadczalnych i z udziałem zdrowych ochotników, potwierdziły wielokierunkowe działanie czerwonokrzewu. Szczególnie dobrze przebadano potencjał antyoksydacyjny A. linearis. Silniejsze właściwości przeciwutleniajace odnotowano w przypadku bogatego w aspalatynę zielonego rooibos. Wykazano, że spożywanie naparów z czerwonokrzewu korzystnie wpływa na takie parametry jak całkowita zdolność antyutleniająca osocza, wskaźnik peroksydacji lipidów oraz poziom glutationu we krwi. Wykazano również, że rooibos łagodzi proces zapalny indukowany lipopolisacharydem czy towarzyszący chorobom jelit. U podłoża tego zjawiska leży ograniczona ekspresja czynników prozapalnych, a także właściwości antyoksydacyjne. Czerwonokrzew może znaleźć zastosowanie we wspomaganiu leczenia zaburzeń gospodarki węglowodanowej, lipidowej i hormonalnej oraz zespołu metabolicznego. Dowiedziono, że pobudza on komórki trzustki do wydzielania insuliny, reguluje ekspresję genów odpowiedzialnych za metabolizm glukozy oraz wpływa na ilość transportera glukozy typu 4 (GLUT-4). Do innych właściwości zdrowotnych rooibos można zaliczyć właściwości antymutagenne i hepatoprotekcyjne oraz przyspieszanie regeneracji skóry.
Zbadana została także biodostępność flawonoidów czerwonokrzewu oraz interakcje składników rooibos z lekami. Poznanie mechanizmu wchłaniania flawonoidów zawartych w czerwonokrzewie oraz ich interakcji z lekami, pozwoli na ustalenie odpowiedniej dawki ekstraktów. Dokładne poznanie składu chemicznego i właściwości czerwonokrzewu umożliwi jego wykorzystanie jako wsparcie farmakoterapii.
Słowa kluczowe: właściwości prozdrowotne, polifenole, rooibos, Aspalathus linearis, aspalatyna.
© Farm Pol, 2021, 77 (7): 403–424
Rooibos – a good choice!
Aspalathus linearis (Burman f.) R. Dahlgren is a shrub of the Fabaceae family, growing endemically in southern Africa. Aspalathus linearis has transformed from a wild plant to a cultivated crop. Now it is commercially available as fermented (red) rooibos and the less common unfermented (green) rooibos. This article aimed to review the literature on the redbush with a focus on its health-promoting properties. Numerous laboratory investigations of extracts and infusions of A. linearis have shown that rooibos is a rich source of biologically active compounds, especially polyphenols. The active compounds present in redbush infusions and extracts include flavonoids, phenolic acids, and minute amounts of procyanidins, coumarins, lignans, phenylethanoids, and phenylpropanoids. The characteristic active compounds of rooibos are the C-glucosyl dihydrochalcone - aspalathin and notofagin. An important active compound found in the infusion is also PPAG (Z-2-(b-D-glucopyranosyloxy)-3-phenylpropenoic acid), which significantly determines the sensory quality of the infusion and its hypoglycaemic properties. Rooibos is also a source of minerals.
Studies in both experimental models and healthy volunteers have confirmed the multiple effects of the redbush. The antioxidant properties of A. linearis were especially well studied. The greater antioxidant activity has been reported for aspalathin-rich green rooibos. The consumption of redbush infusions has been reported to have beneficial effects on the parameters like total plasma antioxidant capacity, lipid peroxidation index, and blood glutathione levels. Rooibos has also been shown to alleviate the inflammatory process induced by lipopolysaccharides or that associated with colitis. This is underlined by reduced expression of pro-inflammatory factors, as well as antioxidant properties. Redbush may be used in supporting the treatment of glucose and lipid metabolism disorders, endocrine disorders, and metabolic syndrome. It has been proven to stimulate pancreatic cells to secrete insulin, regulate the expression of genes responsible for glucose metabolism, and affect the amount of glucose transporter protein type 4 (GLUT-4). Other health properties of rooibos may include antimutagenic and hepatoprotective properties and acceleration of skin healing.
The bioavailability of redbush flavonoids and the interaction of rooibos ingredients with drugs were also investigated. Studying the mechanism of absorption of flavonoids contained in the redbush and their interactions with drugs will allow determining the appropriate dosage of the extracts. Precise recognition of the chemical composition and health-promoting properties of the redbush will enable its utilization as pharmacotherapy support.
Keywords: polyphenols, health-promoting properties, rooibos, Aspalathus linearis, aspalathin.
© Farm Pol, 2021, 77 (7): 403–424