Michał Jachowicz, Michał Kobylarz
Czynności sprawdzające w kontroli recept – ujęcie prawne
2022-02-25
Przedmiotem niniejszego artykułu uczyniono analizę prawnych uwarunkowań kontroli recept, realizowanej przez Narodowy fundusz Zdrowia na gruncie ustawy z 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem dystynkcji zachodzącej pomiędzy czynnościami kontroli sensu stricto a działaniami kwalifikowanymi jako czynności sprawdzające. Jedną z najistotniejszych różnic pomiędzy kontrolą a czynnościami sprawdzającymi jest dysponowanie na gruncie postępowania kontrolnego przez podmiot kontrolowany określonymi środkami prawnymi oraz niedysponowanie tego rodzaju środkami w przypadku czynności sprawdzających, których zakres przedmiotowy jest tylko nieznacznie ograniczony w stosunku do kontroli. Wskazana rozbieżność może w praktyce prowadzić do stosowania przez podmiot kontrolujący kompetencji do przeprowadzania czynności sprawdzających jako mechanizmu preferowanego i uproszczonego względem kontroli, która stanowi zespół czynności o zdecydowanie bardziej sformalizowanym i złożonym charakterze.
Broniąc przekonania, że Narodowy Fundusz Zdrowia obowiązany jest do stosowania zasady in dubio pro libertate i rozstrzygania wątpliwości co do treści normy prawnej na korzyść przedsiębiorcy, należy uznać, że Fundusz jest w konsekwencji obowiązany do stosowania wykładni prawa, zgodnie z którą wynik czynności sprawdzających nie stanowi samoistnej podstawy nałożenia sankcji. Wyrażony pogląd znajduje umocowanie nie tylko w przepisach rangi ustawowej, lecz doznaje istotnego wzmocnienia na gruncie art. 2 Konstytucji RP, wyrażającego zasadę demokratycznego państwa prawa. Realizowanie przez Narodowy Fundusz Zdrowia kompetencji kontrolnych w oparciu o regułę in dubio pro libertate, wydaje się zatem działaniem oczekiwanym zarówno ze względu na obowiązek urzeczywistniania przez Fundusz zasady zaufania, lecz również ze względu na obowiązek działania na podstawie i w granicach prawa postrzeganego jako system norm prawnych pozostających w określonych relacjach i wymagających dla prawidłowego zastosowania dokonania kompleksowej wykładni w oparciu o złożony mechanizm reguł interpretacyjnych.
Słowa kluczowe: kontrola recept, opieka zdrowotna, Narodowy Fundusz Zdrowia.
© Farm Pol, 2021, 77(12): 699–708
Checking activities related to the control of prescriptions – legal approach
The subject of this article is the analysis of legal conditions regarding prescriptions control, carried out by National Health Fund on the basis of the Act of May 12, 2011, on reimbursement of medicines, foodstuffs for particular nutritional uses and medical devices, as well as the Act of August 27, 2004, on healthcare services financed from public funds - with particular reference to the distinction between control and activity qualified as checking activities. One of the most important differences between control and activity qualified as checking activities is that on the ground of the control procedure the inspected entity disposes of legal remedies, and on the other hand the inspected entity doesn’t dispose of such legal remedies in case of checking activities - the material scope of which is only slightly reduced in relation to control. The indicated divergence may result in the excessive application by the controlling entity the power to perform checking activities as mechanisms much preferable and easier than the control requiring a more complex and formal procedure.
Defending the view that the National Health Fund is obliged to apply the in dubio pro libertate principle and resolve doubts as to the content of a legal norm in favor of the entrepreneur, it should be recognized that the National Health Fund is obliged to apply the interpretation of the law, according to which the result of checking activities does not in itself constitute the basis for the application of legal sanctions. The above view is not only justified by the statutory provisions but is significantly reinforced by Art. 2 of the Constitution of the Republic of Poland expressing the principle of a democratic state governed by the rule of law. The exercise by the National Health Fund of control competences on the basis of the in dubio pro libertate principle seems to be expected both due to the Fund’s obligation to implement the principle of trust, but also due to the obligation to act on the basis and within the limits of the law, understood as a system of legal rules on specific relationships and requiring a comprehensive interpretation based on a complex mechanism of rules interpretation for the correct application.
Keywords: control of prescriptions, healthcare, National Health Fund.
© Farm Pol, 2021, 77(12): 699–708